Trần Trung Đạo
HĂY NÓI TRƯỚC NGÀY CHẾT
“…Ngọn nến trước khi tắt thường bật sáng, v́ tương lai dân tộc, các ông
các bà hăy sáng lên sự thật một lần trước ngày chết…”

Thảm sát Tết Mậu Thân 1968 ở Huế
Trong lịch sử nhân loại, không có một chủ nghĩa nào tàn bạo hơn chủ
nghĩa Cộng Sản.
Từ khi Tuyên ngôn đảng cộng sản ra đời năm 1848 cho đến khi bức tường Bá
Linh bị đập đổ vào năm 1989, khoảng gần 100 triệu người từ nhiều quốc
gia đă bị giết. Hơn hai mươi năm qua, mặc dù ngọn lửa vô thần đă tắt
trên phần lớn quả địa cầu, một góc trời phương đông lửa vẫn c̣n đỏ rực,
nhà tù vẫn c̣n giam giữ nhiều người bất đồng với chế độ độc tài toàn trị
và tự do vẫn là một bóng mây xa.
Người đời có thói quen kết án Stalin đă gây ra tội ác tày trời đối với
nhân dân Liên Xô, Mao Trạch Đông đă giết trên 30 triệu nhân dân Trung
Cộng và Pol Pot tiêu diệt một phần tư dân tộc Khmer bằng súng và cả bằng
dao phay, cán cuốc. Những chuyện đó ngày nay nhân loại đều biết và tội
ác của chúng không c̣n là vấn đề tranh căi nữa. Tuy nhiên, làm thế nào
một nông dân có gốc gác b́nh thường, nếu không muốn nói là hiền lành như
Mao lại có thể trở thành sát nhân của mấy chục triệu dân Trung Quốc? Làm
thế nào Pol Pot, con của một điền chủ giàu có, được gởi sang Pháp ăn học,
được bạn bè nhớ lại như một người nhă nhặn, lịch sự và được gọi là trí
thức trong xă hội Khmer c̣n chậm tiến lúc bấy giờ, nhưng sau khi nắm
chính quyền đă giết hai triệu dân Khmer bằng búa, dao và những cách giết
người tàn bạo hơn cả trong thời Trung Cổ?
Bởi v́ chủ nghĩa Cộng Sản trang bị cho chúng một quyền lực tuyệt đối,
một niềm tin cuối cùng, một lối thoát tinh thần, một chỗ dựa lư luận để
giải thích cho hành động bất nhân của chúng. Nuon Chea, người đứng hàng
thứ hai của chế độ Khmer Đỏ chỉ sau Pol Pot, lạnh lùng trả lời báo chí,
những kẻ bị giết chỉ v́ “họ là kẻ thù của nhân dân”. Đơn giản vậy thôi.
Chúng ăn rất ngon và ngủ rất yên dù sau một ngày kư hàng loạt bản án tử
h́nh.
Giết một vài đối thủ th́ không sao nhưng để loại bỏ hàng triệu người là
chuyện khác. Stalin không thể lên tận các trại lao động khổ sai ở
Siberia để bỏ đói những người chống đối y. Mao Trạch Đông không thể
xuống từng trường học để tra tấn các thầy cô trong Cách Mạng Văn Hóa, Hồ
Chí Minh không thể đích thân xử bắn bà Nguyễn Thị Năm trong Cải Cách
Ruộng Đất. Nhưng họ có khả năng huấn luyện, đầu độc một thế hệ đao phủ
thủ trẻ tuổi hăng say và cuồng tín để làm thay. Quyền lực đặt vào tay
đám đao phủ thủ trẻ này chẳng khác ǵ con dao bén để chúng thanh toán
những mối thù riêng và lập công dâng Đảng.
Tháng 10 năm 2002, nhà báo Mỹ Amanda Pike đến Campuchia để t́m hiểu
nguyên nhân tội ác diệt chủng của Pol Pot đă không được làm sáng tỏ.
Amanda Pike phỏng vấn bà Samrith Phum, người có chồng bị Khmer Đỏ giết.
Theo lời kể của bà Samrith Phum, vào nửa đêm năm 1977 chồng bà bị một
Khmer Đỏ địa phương bắt đi và giết chết v́ bị cho là “gián điệp CIA”.
Hung thủ chẳng ai xa lạ mà là người cùng làng với bà Samrith. Hiện nay,
kẻ giết người vẫn c̣n sống nhởn nhơ chung một làng với bà cách thủ đô
Nam Vang vài dặm nhưng không một ṭa án nào truy tố hay kết án.
Với chủ trương “Dân tộc Khmer cần đào hố để chôn đi quá khứ” Hun Sen đă
cản trở Liên Hiệp Quốc rất nhiều trong việc điều tra tội diệt chủng của
chế độ Pol Pot. Hun Sen cản trở v́ bản thân y cũng từng là một sĩ quan
Khmer Đỏ. Hun Sen nhiệt t́nh với lư tưởng CS đến mức bỏ học theo Pol Pot
khi c̣n trong tuổi thiếu niên. Nhiều chi tiết trong quăng thời gian từ
1975 đến 1979 của cuộc đời y vẫn c̣n trong ṿng bí mật. Khi chôn quá khứ
của Campuchia, Hun Sen muốn chôn đi quá khứ tội lỗi của ḿnh.
T́nh trạng kẻ sát nhân và gia đ́nh những người bị sát hại vẫn c̣n sống
chung làng, chung xóm, chung thành phố không chỉ phổ biến tại Campuchia
nhưng cũng rất phổ biến tại Huế sau vụ Thảm sát Tết Mậu Thân 1968.
Số người bị giết trong vụ Thảm sát Tết Mậu Thân khác nhau tùy theo nguồn
điều tra nhưng phần lớn công nhận số người bị giết lên đến nhiều ngàn
người và “kẻ thù nhân dân” không chỉ là công chức chính quyền VNCH mà
c̣n rất đông sinh viên, học sinh, phụ nữ, trẻ em và ngay cả một số giáo
sư ngoại quốc.
Ông Vơ Văn Bằng, Nghị viên tỉnh Thừa Thiên và cũng là Trưởng Ban Truy
T́m và Cải Táng Nạn Nhân Cộng Sản Tết Mậu Thân, kể lại: “Các hố cách
khoảng nhau. Một hố vào khoảng 10 đến 20 người. Trong các hố, người th́
đứng, nào là nằm, nào là ngồi, lộn xộn. Các thi hài khi đào lên, thịt
xương đă ră ra. Trên thi hài c̣n thấy những dây lạt trói lại, cả dây
điện thoại nữa, trói thành chùm với nhau. Có lẽ, họ bị xô vào hố thành
từng chùm. Một số người đầu bị vỡ hoặc bị lủng. Lủng là do bắn, vỡ là do
cuốc xẻng”.
Tài liệu liên quan đến Thảm sát Tết Mậu Thân rất nhiều, từ điều tra của
các nhà nghiên cứu nước ngoài cho đến các nhân chứng sống Việt Nam. Đến
nay, thành phần được nghĩ đă gây ra biến cố đầy tang thương cho dân tộc
Việt Nam này là những người Huế “nhảy núi”. Họ là những người bỏ trường,
bỏ làng xóm, bỏ cố đô lên rừng theo CS và Tết Mậu Thân đă trở lại tàn
sát chính đồng bào ruột thịt của ḿnh. Họ là những kẻ vừa được giải
thoát khỏi nhà giam Thừa Phủ đưa lên núi huấn luyện vài ngày rồi trở lại
giết chết những kẻ bị nghi ngờ đă bỏ tù họ.
Không giống quân đội chính quy tấn công Huế, những du kích nằm vùng,
những thanh niên, sinh viên, học sinh là những người sinh ra và lớn lên
ở Huế, thuộc từng tên phố tên đường, biết tên biết tuổi từng người. Họ
lập danh sách và đến từng nhà lừa gạt người dân bằng cách “mời đi tŕnh
diện” rồi sẽ trả về nhà ăn Tết. Những người nhẹ dạ đi theo. Mà cho dù
không nhẹ dạ cũng chẳng ai nghĩ ḿnh sắp bị chôn sống chỉ v́ làm chức
liên gia trưởng của năm bảy gia đ́nh, ấp trưởng một ngôi làng nhỏ, xă
trưởng của vài trăm dân. Kết quả, từng nhóm, từng đoàn người lần lượt bị
đem ra “ṭa án nhân dân” và kết án tử h́nh.
Người “nhảy núi” nổi tiếng nhất là Hoàng Phủ Ngọc Tường.
Ngày 12 tháng 7 năm 1997, Hoàng Phủ Ngọc Tường trả lời câu hỏi của nhà
văn Thụy Khuê về sự liên quan của ông đối với vụ Thảm sát Tết Mậu Thân :
“Sự thực là tôi đă từ giă Huế lên rừng tham gia kháng chiến vào mùa hè
năm 1966, và chỉ trở lại Huế sau ngày 26 tháng 3 năm 1975. Như thế nghĩa
là trong thời điểm Mậu Thân 1968, tôi không có mặt ở Huế” và ông cũng
thừa nhận Thảm sát Tết Mậu Thân là có thật chứ chẳng phải “Mỹ Ngụy” nào
dàn dựng “Điều quan trọng c̣n lại tôi xin ngỏ bày ở đây, với tư cách là
một đứa con của Huế, đă ra đi và trở về, ấy là nỗi thống thiết tận đáy
ḷng mỗi khi tôi nghĩ về những tang tóc thê thảm mà nhiều gia đ́nh người
Huế đă phải gánh chịu, do hành động giết oan của quân nổi dậy trên mặt
trận Huế năm Mậu Thân. Đó là một sai lầm không thể nào biện bác được,
nh́n từ lương tâm dân tộc, và nh́n trên quan điểm chiến tranh cách mạng”.
Khi được hỏi ai là những người phải chịu trách nhiệm, Hoàng Phủ Ngọc
Tường phát biểu “Nhưng tôi tin rằng đây là một sai lầm có tính cục bộ,
từ phía những người lănh đạo cuộc tấn công Mậu Thân ở Huế” và tiếp tục
nêu thêm chi tiết chính Đại tá Lê Minh, tư lệnh chiến dịch Huế Mậu Thân
thừa nhận trong tạp chí Sông Hương “Dù bởi lư do nào đi nữa, th́ trách
nhiệm vẫn thuộc về những người lănh đạo mặt trận Mậu Thân, trước hết là
trách nhiệm của tôi”.
Tóm lại, Hoàng Phủ Ngọc Tường trong buổi phỏng vấn dành cho nhà văn Thụy
Khuê xác nhận ông ta không có mặt ở Huế trong suốt thời gian Huế bị CS
chiếm đóng và những kẻ sát hại thường dân vô tội là do các “lănh đạo
cuộc tấn công Mậu Thân ở Huế” chủ trương.
Tuy nhiên 15 năm trước đó, ngày 29 tháng 2 năm 1982, trong buổi phỏng
vấn truyền h́nh dài 15 phút dành cho hệ thống WGBH, Hoàng Phủ Ngọc Tường
thừa nhận việc dư luận đang tố cáo ông là đúng, nghĩa là chính ông đă có
mặt tại Huế: “Tôi đă đi trên những đường hẻm mà ban đêm tưởng là bùn,
tôi mở ra bấm đèn lên th́ toàn là máu… Nhất là những ngày cuối cùng khi
chúng tôi rút ra.” và ông cho rằng một số người dân Huế chết thảm thương
là do sự trả thù của chính người Huế với người Huế “chính nhân dân đă
căm thù quá lâu, đó là những người đă bị chính nó tra tấn, chính nó đă
làm cho tất cả gia đ́nh phải bị đi ở tù ra ngoài đảo v.v.. và đến khi
cách mạng bùng lên họ được như là lấy lại cái thế của người mạnh th́ họ
đi t́m những kẻ đó để trừ như là trừ những con rắn độc mà từ lâu nay nếu
c̣n sống th́ nó sẽ tiếp tục nó gây tội ác trong chiến tranh”.
Nếu phân tích theo thời gian và diễn biến chính trị thế giới, đặc biệt
sự sụp đổ của phong trào CS quốc tế, câu trả lời của Hoàng Phủ Ngọc
Tường vào năm 1982 là thành thật và sát với thực tế Mậu Thân nhất.
Trong giai đoạn chuyên chính vô sản vài năm sau 1975, không chỉ ông ta
mà cả các lănh đạo CSVN vẫn nghĩ “con đường tất yếu” là con đường “tiến
nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xă hội”. Không có một thế
lực nào cản trở sức chảy của “ba ḍng thác cách mạng”.
Vào thời điểm 1982, Hoàng Phủ Ngọc Tường chẳng những không sợ ǵ phải
che giấu mà c̣n xem đó như một thành tích cần được nêu ra. Xem đoạn phim,
khuôn mặt Hoàng Phủ Ngọc Tường đằng đằng sát khí khi diễn tả việc giết
một viên chức VNCH: “chỉ lấy lại mạng sống của một người, giá đó rất nhẹ
và công bằng”.
Thái độ đó hoàn toàn khác với giọng ôn tồn khi ông ta nhắc lại lời của
Đại tá CS Lê Minh như thay cho chính ḿnh 15 năm sau “bây giờ, là những
người lănh đạo kế nhiệm ở Huế, phải thi hành chính sách minh oan cho
những gia đ́nh nạn nhân Mậu Thân, trả lại công bằng trong sáng và những
quyền công dân chính đáng cho thân nhân của họ”.
Thời gian đổi thay, lịch sử đổi thay và con người cũng thay đổi. Không
phải chỉ Hoàng Phủ Ngọc Tường mà cả những cựu lănh đạo CS Đông Âu, một
thời giết người không chút xót thương, sau 1990 cũng trả lời báo chí với
giọng ngọt ngào như thế.
Nhiều bạn hữu của Hoàng Phủ Ngọc Tường như tác giả Ngô Minh viết trên
talawas 2008, cho rằng Hoàng Phủ Ngọc Tường “trong suốt những năm lên
“xanh” ở A Lưới, Hoàng Phủ Ngọc Tường không được phân công về thành phố
hay đồng bằng một chuyến nào cả” mà không biết hay cố t́nh bỏ qua sự
kiện 26 năm trước chính Hoàng Phủ Ngọc Tường đă xác nhận ḿnh ở Huế với
những t́nh tiết mắt thấy tai nghe của một người trong cuộc.
Hai buổi trả lời phỏng vấn hoàn toàn trái ngược chứng tỏ Hoàng Phủ Ngọc
Tường phải có một khó khăn để giải thích sự liên hệ của ḿnh đến vụ Thảm
sát Mậu Thân. Lời phát biểu của ông cho thấy một điều, những người bị
giết chắc chắn biết người giết ḿnh là ai.
Không giống Hoàng Phủ Ngọc Tường mâu thuẫn, hai ông Nguyễn Đắc Xuân và
Hoàng Phủ Ngọc Phan từ trên núi theo đoàn quân CS đánh vào Huế. Hai ông
không từ chối điều này nhưng đều phủ nhận đă có liên hệ ǵ với Thảm sát
Mậu Thân. Trong bài viết nhân đọc bài “trịnh công sơn – Những hoạt động
nằm vùng” Hoàng Phủ Ngọc Phan khẳng định: “C̣n tôi th́ có theo chiến
dịch về hoạt động ở Thành nội Huế nhưng tôi không hề giết ai cả, suốt
gần 10 năm đi kháng chiến cũng không hề làm thiệt mạng một con thú trên
rừng chứ đừng nói là con người.”
Nhà văn Nhă Ca kết án ông Nguyễn Đắc Xuân trong Giải Khăn Sô Cho Huế v́
đă “đích tay đào một cái hố, bắt một bạn học cũ có xích mích từ trước ra
đứng bên hố để xử tử” và ông Nguyễn Đắc Xuân đáp lại trong bài Hậu Quả
Của “Cái Chết” của tôi: “C̣n tôi, một sinh viên Phật tử mới thoát ly
chưa đầy một năm rưởi, không có quyền hành ǵ, nếu tôi muốn làm những
việc như Nhă Ca viết th́ cũng không thể làm được. Không ai cho tôi làm.
Nếu tôi tự ư làm, làm sao tôi có thể thoát được sự phê phán của đồng chí
đồng sự của tôi, đặc biệt là những người sau này không c̣n đứng trong
hàng ngũ kháng chiến nữa…”
Chuyện “thoát ly chưa đầy một năm rưởi” không chứng minh được ông ta
không có quyền giết người, trái lại cũng có thể giải thích ngược, càng
tham gia trễ càng phải chứng tỏ nhiệt t́nh cách mạng cao độ, càng phải
giết nhiều người, càng phải lập nhiều công. Nói thế không phải để đánh
bồi thêm một người đă ngă nhưng cho thấy lời biện bạch của ông không
thuyết phục.
Trong tinh thần “Lợi ích của sự ngờ” (Benefit of the doubt), tạm cho
những lời người khác kể về các ông chưa đủ bằng chứng kết tội, tuy nhiên,
các ông Hoàng Phủ Ngọc Phan và Nguyễn Đắc Xuân, những thành viên tích
cực của phong trào đấu tranh đô thị, hoạt động 26 ngày trong ḷng thành
phố Huế bị rơi vào tay các ông với nhiều ngàn người dân vô tội bị giết
bằng những cách dă man hơn cả bọn diệt chủng Pol Pot mà các ông nói rằng
không biết ǵ, không thấy ǵ th́ trẻ con ngây thơ cũng không tin được.
Và không chỉ ba ông Hoàng Phủ Ngọc Tường, Nguyễn Đắc Xuân, Hoàng Phủ
Ngọc Phan mà cả thế hệ “nhảy núi” ở Huế trong đó rất nhiều nhà nghiên
cứu văn hóa, nhà văn, nhà thơ, họa sĩ, nhạc sĩ cho đến nay vẫn không
biết ǵ, không thấy ǵ, không viết ǵ về Thảm sát Tết Mậu Thân th́ quả
là chuyện lạ.
Hăy thử đặt ḿnh trong vị trí của gia đ́nh các nạn nhân vụ Thảm sát Huế,
các ông có nghĩ rằng chính Hoàng Phủ Ngọc Tường, Hoàng Phủ Ngọc Phan,
Nguyễn Đắc Xuân hoặc đă giết hoặc biết chắc ai đă giết thân nhân các ông
không? Chắc chắn là có, không thể có lời giải thích thứ ba.
Lẽ ra Thảm sát Tết Mậu Thân phải là nguồn thôi thúc cho nhiều tác phẩm
văn học lớn nói lên sự đau khổ, sự chịu đựng tận cùng của đồng bào Huế
nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung. Lẽ ra những người đang bị dư
luận kết án, nếu thật sự không tham dự vào cuộc tàn sát, thay v́ than
mây khóc gió trong văn chương hay lao đầu vào cơm áo, nên dành phần c̣n
lại của đời ḿnh đi t́m cho ra cội nguồn gốc rễ để vừa giải oan cho đồng
bào mà cũng minh oan cho chính ḿnh.
Gia đ́nh nạn nhân c̣n đó, nhân chứng c̣n đó, hầm hố c̣n đó, bạn bè c̣n
đó, chứng tích c̣n đó, chế độ c̣n đó. Có thể người đọc v́ sự công phẫn
chưa nguôi, sẽ không tin hết các điều các ông các bà viết nhưng nếu đúng
rồi lịch sử sẽ tin. Nếu không làm thế, cơ chế độc tài này chắc chắn sẽ
tàn lụi nhưng tên tuổi Hoàng Phủ Ngọc Tường, Hoàng Phủ Ngọc Phan, Nguyễn
Đắc Xuân, Nguyễn Thị Đoan Trinh v.v.. măi măi vẫn là những dấu đen ngàn
đời không phai.
Dư luận khắt khe nhưng không bất công. Suốt 42 năm, các ông các bà có
rất nhiều cơ hội để làm sáng tỏ một sự kiện lịch sử mà các ông các bà
từng tham dự, nhưng ngoại trừ việc phải trả lời vài buổi phỏng vấn rải
rác đó đây, các ông các bà im lặng. Kết án lại những người kết án không
phải là cách trả lời mà nhân dân Việt Nam đang muốn biết.
Ông Nguyễn Đắc Xuân được gọi là “nhà Huế học” nhưng Huế không chỉ có
sông Hương, núi Ngự, lăng tẩm, đền đài mà c̣n có Băi Dâu, Khe Đá Mài,
khu Gia Hội và hàng chục ngôi mồ tập thể khác.
Đời sống của một dân tộc không chỉ gồm những thời đẹp đẽ, vinh quang mà
c̣n cả những giai đoạn đau buồn, tủi nhục. Tại sao ông không viết? Phải
chăng những người “nhảy núi” ở Huế cũng giống như Hun Sen hay tên Khmer
Đỏ giết chồng bà Samrith Phum năm 1977, đang cố chôn đi quá khứ ? Sự im
lặng của các ông các bà không phải là một công án thiền mà là lời tự tố
cáo lớn tiếng nhất.
Dân tộc Việt Nam đă trải qua nhiều thời kỳ suy vi và phân hóa nhưng sự
kiện một số người dă tâm tàn sát nhiều ngàn người Việt khác trong chỉ
vài tuần bằng các phương tiện phi nhân chưa từng có như ở Huế là lần đầu.
Vết thương Mậu Thân sẽ không bao giờ lành một khi tội ác chưa được đưa
ra ánh sáng. Nền tảng của ḥa giải là công lư và sự thật chứ không phải
che đậy và lăng quên.
Nhiều tác giả đă viết về Thảm sát Mậu Thân. Những dữ kiện trong bài viết
này không có ǵ mới mà đă được nhắc đi nhắc lại. Dụng ư của kẻ viết bài
này chỉ muốn nhấn mạnh một điều rằng, nhiều trong số những người “nhảy
núi” c̣n sống ở Huế hay trong và cả ngoài nước, nhưng chắc không sống
bao lâu nữa. Tuổi tác của các ông các bà đều trên dưới bảy mươi.
Thời gian c̣n lại như tiếng chuông ngân đă quá dài. Tất cả sẽ là không.
Các ông các bà ra đi không mang theo ǵ cả nhưng sẽ để lại rất nhiều.
Vẫn biết con người khó tự kết án chính ḿnh nhưng các ông, các bà vẫn
c̣n nợ dân tộc Việt Nam, nhất là các thế hệ mai sau, câu trả lời cho cái
chết của nhiều ngàn dân Huế vô tội.
Ngọn nến trước khi tắt thường bật sáng, v́ tương lai dân tộc, các ông
các bà hăy sáng lên sự thật một lần trước ngày chết.
30 tháng 1, 2020
Trần Trung Đạo
